زايمان با طعم افسردگي


 

نويسنده:دکتر مجتبي جوانبختي




 
بچه‌دار شدن براي تمام زنان، حادثه‌اي شگرف، مهيج، رعب‌انگيز، لذت‌بخش و بهت‌آور است. آنها در روزهاي پس از زايمان ممکن است از تغييرات مختلفي که در درون خود حس مي‌کنند، گيج و مبهوت شوند. با اين احساسات ضد و نقيض بايد چه کار کرد؟
بعد از بچه‌دار شدن، مراقبت و پايش سلامت روان و هوشياري شما در برابر نيازهاي احتمالي، موضوع بسيار مهمي است. بعد از زايمان احتمال وقوع اختلالات رواني متعددي وجود دارد. عوامل سهيم در اين وقايع عبارتند از: تغييرا ت هورموني، تجربه ناموفق از زايمان، احساس ناتواني از بچه‌دار شدن براي هميشه، سطح رضايت شما از زندگي زناشويي، زايمان بچه‌اي که با کمبودهاي فراوان، عدم حمايت اجتماعي، بي‌رمقي يا سابقه خانوادگي افسردگي پس از زايمان. گذر از دوران بارداري به مادر شدن کار ساده‌اي نيست و ايجاد افسردگي چه خفيف و چه شديد، به آن معنا نيست که شما به عنوان يک شخص يا والد، جا خالي کرده يا تسليم شده‌ايد. بدون شک با پيدا کردن راه‌هايي جديد براي ايجاد تعادل ميان زندگي روزمره و مسووليت‌هاي آن به تدريج از اين گرفتاري خارج خواهيد شد.

پژمردگي رواني
 

شما که تا حالا مسووليت‌هاي آسان و راحتي داشتيد، با مشاهده مسووليت‌هاي جديدي که به سبب مادر شدن پيش‌روي شما قرار مي‌گيرند، ممکن است احساس بي‌کفايتي و ناتواني کنيد اما با کمي شکيبايي به خرج دادن اين دوره را به اميد خدا پشت‌سر خواهيد گذاشت و به خودتان افتخار مي‌کنيد که مي‌توانيد از پس چنين مشکل بزرگي برآييد. در 80 درصد زناني که براي نخستين بار بچه‌دار مي‌شوند نوعي افسردگي خفيف موسوم به پژمردگي مشاهده مي‌گردد. اين افسردگي خفيف معمولا چند روز تا چند هفته بعد از زايمان رخ مي‌دهد. عموما خود به خود بهبود مي‌يابد و در عرض چند هفته به طور کامل و بدون درمان برطرف مي‌شود. در طول اين مدت، ممکن است شما دچار احساساتي مثل غم و اندوه، خشم، اضطراب، زودرنجي و ناتواني بشويد. اين مادران بي‌تجربه بدون هيچ دليل روشني يک مرتبه مي‌زنند زير گريه و به سادگي هم تسلي پيدا نمي‌کنند. برخي از مادران متعجب هستند که چرا گهگاه دچار افکار منفي نسبت به فرزند خود مي‌شوند و اين موضوع را اين گونه تفسير مي‌کنند که حتما مادر بدي هستند. شايد آگاهي از اين نکته که پژمردگي پس از زايمان موضوع کاملا طبيعي است، به شما کمي دلگرمي و تسلي خاطر بدهد. علاوه بر پذيرش پژمردگي رواني به عنوان بخشي طبيعي از زايمان، مراقبت و مواظبت از خودتان نيز بسيار حايز اهميت است.

به اندازه کافي استراحت کنيد
 

به ايما و اشاره‌ خود براي استراحت کردن گوش داده و عمل کنيد. استراحت کافي تاثير قابل ملاحظه‌اي در سلامت جسم و روان شما دارد. در طول روز سعي کنيد هر موقع بچه مي‌خوابد، شما هم بخوابيد تا دوره‌هاي استراحت شما با هم تنظيم و هم‌زمان شود. هر گاه مسايلي که بيش از اين شما را آزار نمي‌دادند، ناگاه به موضوعاتي غيرقابل تحمل و خسته کننده تبديل شوند، بدانيد که به استراحت بيشتري نياز داريد. پذيرفتن کمک از جانب ديگران گاهي کار دشواري است اما شايد اين تنها چيزي باشد که شما براي حفظ احساس مثبت و واقع‌بينانه به آن احتياج داريد.

غذاي مقوي بخوريد
 

تغذيه خوب آنچه را بدن شما در دوران بهبود پس از زايمان احتياج دارد، فراهم مي‌کند. چند وعده مختصر در روز ممکن است براي شما قابل تحمل‌تر از سه وعده پر و پيمان باشد. مصرف سبزي و ميوه به عنوان ميان وعده‌هاي مختصر و سالم به کنترل وزن هم کمک مي‌کند.

ورزش را فراموش نکنيد
 

ورزش سبک مي‌تواند مفيد باشد. در صورت امکان هر روز به مدت 30 دقيقه پياده‌روي سريع داشته باشيد. اگر هنگام پياده‌روي بچه را هم داخل کالسکه با خود ببريد، شايد احساس لذت بيشتري بکنيد. نرمش و کشش عضلات هنگام بازي و صحبت کردن با بچه مي‌تواند قدرت کشش عضلات شما را افزايش دهد، وقتي بچه شاد و شنگول است، شما هم آرامش رواني بيشتري پيدا مي‌کنيد.

رفت و آمد داشتن
 

جزء ديگري از فرآيند طبيعي بهبود يافتن پس از وضع حمل آن است که تجربيات شخصي خود را در زمينه زايمان با ديگران مرور کنيد. داشتن دوستان و آشناياني که صميمانه به حرف‌هايتان گوش کرده و احساسات شما را درک مي‌کنند، کمک بسيار زيادي به کاهش نشانه‌هاي افسردگي خواهد کرد.

افسردگي پس از زايمان
 

نوع شديدتري از پژمردگي‌ يا غمزدگي که اصطلاحا افسردگي پس از زايمان ناميده مي‌شود. در تقريبا در 5 تا 20 درصد تازه مادران مشاهده مي‌گردد. نشانه‌هاي آن شديدتر و طولاني‌تر از پژمردگي است و در هر موقعي از نخستين سال پس از زايمان ممکن است روي دهد. نشانه‌هاي ديگر آن عبارتند از: خستگي مداوم، لذت نبردن از زندگي، احساس بي‌عاطفگي، دوري گزيدن از خانواده و دوستان، عدم نگراني از وضع سلامتي خود و بچه، نداشتن ميل جنسي، احساس شديد شکست و ناکارآمدي و نوسانات شديد خلقي. ممکن است آرزوها و انتظارات زيادي داشته و در درک مسايل با مشکلاتي روبه‌رو باشيد يا احساس کنيد سرتان کلاه رفته است. به محض اينکه دوستان و آشنايان متوجه چنين نشانه‌هايي در شما شوند، اين موضوع را با پزشک خود در ميان بگذاريد. مداخله زودهنگام ممکن است بهبود سريع‌تري را از افسردگي پس از زايمان در پي داشته باشد. درمان بسته به نيازهاي هر فرد متفاوت است اما احتمالا شامل رفتاردرماني و درمان با داروهاي ضد افسردگي خواهد بود.

فشار عصبي پس از ضربه رواني
 

اين اختلال رواني مي‌تواند در پي تولد بچه‌ ايجاد شود. اين حالت ممکن است پاسخي باشد به يک وضع حمل دلخراش و تکان‌دهنده واقعي يا خيالي يا احيانا نشات گرفته از يک واقعه دلخراش فراموش ناشدني در گذشته باشد. نشانه‌هاي اين مشکل شبيه افسردگي پس از زايمان است ولي با يک حادثه دلخراش در گذشته مرتبط است. در صورت تشخيص زودهنگام، مشاوره رواني، گاهي اوقات در کنار دارو درماني و آموزش‌هاي کاهش فشار عصبي به بهبود اين بيماري منجر مي‌گردد.

جنون پس از زايمان
 

مشکل ديگري که تازه مادران گاهي به آن دچار مي‌شوند، جنون پس از زايمان است که خوشبختانه پديده نادري است. نشانه‌هاي آن ممکن است چند روز تا چند هفته بعد از وضع حمل آغاز شوند که عبارتند از افسردگي شديد به همراه اضطراب‌ حاد، افکار پريشان، ترس از آسيب زدن به خود يا بچه، توهم، عقايد يا گفته‌هاي نامعقول و پرت و پلا، بدبيني نسبت به اطرافيان يا هيستري (رفتار و حرکات عصبي). هدف از درمان، در امان نگاه داشتن مادر و کودک و کمک به حفظ حس کفايت و کارآمدي مادر در طول دوره بهبود مي‌باشد. اين بيماري نياز به کمک و مراقبت‌هاي پزشکي دارد.
ستاره‌هاي ‌هاليوودي معمولا عادت ندارند راجع به بيماري‌هايشان صحبت کنند، به خصوص اگر اين بيماري زمينه رواني داشته باشد. آنها حتي سعي مي‌کنند تا اين نوع مشکلات‌شان را پنهان کنند اما در اين مورد يک استثنا وجود دارد که ستاره‌هاي ‌هاليوود نه تنها راجع به آن صحبت مي‌کنند بلکه حتي ممکن است در اين مورد کتاب هم بنويسند. افسردگي پس از زايمان بيماري‌اي است که چند نفر از خانم‌هاي معروف ‌هاليوودي به آن دچار شده‌اند. کساني مثل خانم کورتني کاکس، ستاره سريال معروف دوستان که پس از اولين زايمانش دچار افسردگي شد يا بريتني اسپيرز که بسياري رفتارهاي عجيب او را ناشي از افسردگي پس از زايمان دومش مي‌دانند. حتي گفته مي‌شود که آنجلينا جولي هم بعد از به دنيا آوردن دوقلوهايش مدتي به افسردگي پس از زايمان مبتلا شده بود اما در بين مادران‌ هاليوودي هيچ‌کس به راحتي گوينت پالترو بازيگر فيلم شکسپير عاشق و بروک شيلدز ستاره سال‌هاي دور ‌هاليوود راجع به اين بيماري‌اش صحبت نکرده است. پالترو مدتي قبل اعتراف کرد که دو سال قبل و بعد از به دنيا آمدن دومين فرزندش مدتي طولاني دچار اين نوع افسردگي شد: «احساس مي‌کردم ارتباطم با همه دنيا قطع شده است. نسبت به همه چيز بدبين بودم و احساس مي‌کردم از بدنم جدا شده‌ام» اينها جملات خانم پالترو در مورد بيماري‌اش بود که به گفته خودش تا زماني که برطرف شد وي نفهميد که اينها همان افسردگي پس از زايمان است. بعد از اين مشکلات پالترو تصميم گرفت تا راجع بيماري‌اش که ممکن است بسياري از مادران را گرفتار کند، صحبت کند تا مبتلايان بدون احساس شرم و ناراحتي اقدامات درماني‌شان را پيگيري کنند. اين همان دليلي بود که باعث شد خانم بروک شيلدز هم راجع به بيماري‌اش کتاب بنويسد: آگاهي دادن به بقيه مادران و انگ‌زدايي از افراد مبتلا به اين بيماري.
منبع:http://www.salamat.com